Ο όρος «Γραφιστική» (Graphic design) χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά από τον William Addison Dwiggins το 1922.
Ενώ η γραφιστική ως τεχνοτροπία έχει μια σχετικά πρόσφατη ιστορία, οι ομοιάζουσες με τη γραφιστική δραστηριότητες εντοπίζονται στην ιστορία της ανθρωπότητας, από το σπήλαιο Λασκώ, ως τη στήλη του Τραϊανού στη Ρώμη και τα εικονογραφημένα χειρόγραφα του Μεσαίωνα και μετά.
Γουτεμβέργιος
Ο Ιωάννης Γουτεμβέργιος σύστησε στον κόσμο τα κινητά τυπογραφικά στοιχεία στα μέσα του 15ου αιώνα με την πασίγνωστη Βίβλο του, αλλάζοντας για πάντα την τέχνη της τυπογραφίας και του σχεδιασμού στις εκδόσεις. H εξαιρετική τυπογραφική αναγνωσιμότητα και η υφή, τα ευρύχωρα περιθώρια και η άριστη εκτύπωση, κάνουν αυτό το πρώτο βιβλίο μαζικής παραγωγής κανόνα ποιότητας που σπάνια έχει ξεπεραστεί. Οι εικονογράφοι πρόσθεσαν κόκκινες και μπλε επικεφαλίδες, αρχιγράμματα και κείμενο στο χέρι.
Η εφαρμογή της μηχανικής εκτύπωσης με κινητά στοιχεία του Γουτεμβέργιου θεωρείται ευρέως ως η πιο σημαντική εφεύρεση της δεύτερης χιλιετίας και το γεγονός που εγκαινίασε τη νεότερη Εποχή της ανθρώπινης ιστορίας και έθεσε τη βάση για τη σύγχρονη -βασισμένη στη γνώση- οικονομία και τη διάδοση της μάθησης στις μάζες.
Νέα Τεχνολογία & Γραφιστική
Ας επικεντρωθούμε στις εξελίξεις που πραγματοποιήθηκαν στον κλάδο από τα τέλη του 20ου αιώνα μέχρι σήμερα για να αναδείξουμε τις αλλαγές που έφερε η νέα τεχνολογία στον χώρο της γραφιστικής.
Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, ο όρος graphic design εμφανίστηκε την δεκαετία του ’20. Περίπου την ίδια περίοδο η γραφιστική έγινε αναπόσπαστο κομμάτι των μεταβαλλόμενων απόψεων και των πολιτιστικών κανόνων. Μέσω της ανάπτυξης της διαφήμισης και του καταναλωτισμού κατά τη διάρκεια των δεκαετιών 50 και 60 και του όλο και πιο συρρικνούμενου τοπίου που δημιουργήθηκε με την εμφάνιση της παγκοσμιοποίησης και αυτού που ονομάζουμε τώρα παγκόσμιο ιστό, ο κλάδος της γραφιστικής έχει βρεθεί σε μια διαρκή κατάσταση ροής μέσα από μια ασυγκράτητη καινοτομία με απίστευτο ρυθμό αλλαγής.
Σε αυτό το άρθρο θα εξετάσουμε τις πολλές τεχνολογικές εξελίξεις που έχουν επηρεάσει το σύγχρονο χώρο της γραφιστικής.
Η γραφιστική στα πρώτα χρόνια
Η γραφιστική συνδέεται στενά με τη τεχνολογία. Από τα πρώτα χρόνια μέχρι και πολύ πρόσφατα, το έντυπο ήταν το παραδοσιακό μέσο για τους γραφίστες. Καθώς οι καινοτομίες στην τεχνολογία εκτυπώσεων αναπτύσσονταν, αναπτυσσόταν και η εικόνα της γραφιστικής. Η βιομηχανική επανάσταση δημιούργησε πλεόνασμα προϊόντων για πρώτη φορά στην ιστορία. Η ανάγκη για διαφήμιση και προώθηση των προϊόντων αυτών λειτούργησε ως καύσιμη ύλη στη βιομηχανία των εκτυπώσεων.
Πριν την ύπαρξη των περιοδικών, της τηλεόρασης ή του διαδικτύου, ο μόνος τρόπος διαφήμισης ήταν η εκτύπωση αφισών και φυλλαδίων.
Καθώς οι φωτογραφικές μέθοδοι ωρίμαζαν, τα τυπογραφικά στοιχεία καταγράφονταν σε ένα φωτογραφικό φιλμ. Οι σχεδιαστές τυπογραφικών στοιχείων ζωγράφιζαν πρώτα τα γράμματα με τη χρήση πένας και μελανιού σε μεγάλα μεγέθη. Όταν το σχέδιο μίκραινε φωτογραφικά, τυχόν ψεγάδια γίνονταν αόρατα. Η διαδικασία αυτή παρήγαγε ανώτερα τυπογραφικά στοιχεία από την προηγούμενη μέθοδο χάραξης στοιχείων σε μέταλλο.
Η γραφιστική πριν τους υπολογιστές
Μέχρι τις αρχές του 1980, οι γραφίστες βασίζονταν στη σχεδίαση στο χέρι για να δημιουργήσουν προσχέδια και μακέτες για τους πελάτες τους. Οι γραφίστες αντέγραφαν, επικολλούσαν και μόνταραν κυριολεκτικά, χρησιμοποιώντας μιμεογράφους και φωτοαντίγραφα.
Πριν τη χρήση υπολογιστών για τον σχεδιασμό, οι γραφίστες χρησιμοποιούσαν νυστέρια, πινακίδες σχεδίασης, μηχανές στοιχειοθεσίας και σκοτεινούς θαλάμους. Κάθε στοιχείο της μακέτας ήταν είτε εικονογραφημένο ή αποκομμένο από την πραγματική εικόνα. Αν τα μεγέθη δεν ήταν σωστά… επέστρεφαν πάλι πίσω στον σκοτεινό θάλαμο. Όταν το τελικό σχέδιο είχε στηθεί σωστά, απαιτούνταν μεγάλες φωτογραφικές μηχανές για τη δημιουργία αρνητικών φιλμ του σχεδίου για τη διαδικασία του μοντάζ. Κάθε χρώμα απαιτούσε δικό του αρνητικό. Οι διαδικασίες αυτές απαιτούσαν μεγάλη δεξιοτεχνία και ήταν εξαιρετικά χρονοβόρες.
Αυτός ήταν ο τρόπος εργασίας ενός γραφίστα μέχρι το 1984, όταν η Apple κυκλοφόρησε τους πρώτους υπολογιστές Macintosh που χρησιμοποιούσαν ένα γραφικό περιβάλλον εργασίας (GUI) και ποντίκι. Η Apple έφερε την επανάσταση στη βιομηχανία και έκανε την γραφιστική πιο κοινή σε ευρεία κλίμακα.
