Η γνώση των αρχών και των στοιχείων της οπτικής επικοινωνίας είναι απαραίτητη για την δημιουργία αποτελεσματικών οπτικών μηνυμάτων. Επίσης είναι άκρως σημαντική για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε και να είμαστε σε θέση να περιγράφουμε ορθά τα στοιχεία της οπτικής κουλτούρας.
Οι αρχές της οπτικής επικοινωνίας
1 – Σημείο εστίασης (focal point)
![]() |
By Tim Allen |
Το πιο σημαντικό στοιχείο σε μια σύνθεση είναι το σημείο εστίασης. Είναι το σημείο που θέλουμε να οδηγήσουμε την προσοχή του θεατή της σύνθεσης μας. Ο πιο σημαντικός κανόνας για το σημείο εστίασης είναι να υπάρχει ακριβώς ένα. Το να μην υπάρχει κανένα ή το να υπάρχουν παραπάνω από ένα θα οδηγήσει τους θεατές της σύνθεσης μας σε σύγχυση. Και δεν θα είναι σε θέση να καταλάβουν ποιες πληροφορίες θα πρέπει να απορροφήσουν πρώτα ή που να εστιάσουν την προσοχή τους.
2 – Αντίθεση (contrast)
![]() |
By Toyah |
Η έλλειψη αντίθεσης κάνει ένα layout ή σύνθεση να φαίνεται ελλιπής και βαρετή. Για να δημιουργήσουμε αντίθεση συνδυάζουμε αντίθετα στοιχεία , όπως φωτεινούς και σκοτεινούς τόνους, θετικό με αρνητικό χώρο, πολύχρωμα με άτονα χρώματα κτλ. Εξετάστε τα στοιχεία που παραθέτω στην αρχή του άρθρου και σίγουρα θα βρείτε τρόπους να δημιουργήσετε αντίθεση χρησιμοποιώντας τα. Με όποιο τρόπο πάντως και αν πετύχετε την αντίθεση η σύνθεση σας θα ξεχωρίζει.
3 – Ισορροπία (balance)
![]() |
By Cesarr Terrio |
Οι αρχάριοι στον σχεδιασμό συχνά παρανοούν την ισορροπία με την απόλυτη συμμετρία. Σκεφτείτε την ισορροπία σαν οπτικό βάρος στην σύνθεση μας. Είναι απαραίτητο αυτό το οπτικό βάρος να ισορροπεί εκτός αν ο σκοπός μας είναι να προκαλέσει διαταραχές στους θεατές της σύνθεσης μας.
Η ισορροπία μπορεί να είναι συμμετρική, ασύμμετρη ή ακτινική.
Στην συμμετρική ισορροπία αν διχοτομήσουμε την σύνθεση μας η κάθε πλευρά θα πρέπει να είναι καθρέπτης της άλλης. Αυτό θα κάνει την σύνθεση μας να φαίνεται πιο παραδοσιακή και συντηρητική, ίσως υπερβολικά επίσημη. Υπάρχει έντονα ο κίνδυνος όμως να την κάνει να φαίνεται βαρετή και χωρίς φαντασία.
Η ασύμμετρη ισορροπία δημιουργεί μεγαλύτερο οπτικό ενδιαφέρον και είναι πιο ελκυστική. Διχοτομώντας την σύνθεση μας διαπιστώνουμε ότι καμία πλευρά δεν καθρεπτίζει την άλλη. Όποτε προκειμένου να έχουμε ισορροπία θα πρέπει να λάβουμε υπόψη το οπτικό βάρος των στοιχείων μας και να το εξισορροπήσουμε στην σύνθεση μας.
Ας θεωρήσουμε το παράδειγμα του χώρου. Ο θετικός (γεμάτος) χώρος τείνει να «ζυγίζει» βαρύτερος στα μάτια μας από ότι ο αρνητικός (κενός) χώρος. Γεμίζοντας το layout με πληροφορίες και περιττά στοιχεία θα κουράσουμε υπερβολικά τον θεατή μας, έτσι αν έχουμε να παρουσιάσουμε πολλές πληροφορίες θα πρέπει να αφήσουμε και αρκετό κενό χώρο προκείμενου να εξισορροπεί η σύνθεση μας.
Ακτινική ισορροπία συναντάμε στις κυκλικές συνθέσεις. Χωρίζοντας την σύνθεση μας προκύπτουν δύο συμμετρικά μισά. Οι κυκλικές συνθέσεις συνήθως σχετίζονται με πνευματικά και μεταφυσικά μηνύματα..
4 – Κίνηση (movement)
![]() |
By Stacy Reed |
Είδαμε πόσο απαραίτητο είναι το σημείο εστίασης προκειμένου να τραβήξουμε την προσοχή του θεατή μας. Έχοντας την, αποστολή μας είναι να καθοδηγήσουμε το βλέμμα του θεατή μέσα στην σύνθεση μας. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε γραμμές για να το πετύχουμε αυτό (όχι απαραίτητα ορατές).
Οι γραμμές δημιουργούν κίνηση, και ανάλογα με τον τύπο τους μπορούν να επικοινωνήσουν διαφορετικά οπτικά μηνύματα. Οι οριζόντιες γραμμές για παράδειγμα μπορούν να καθορίσουν μια ροή από δεξιά προς τα αριστερά (ή αντίστροφα). Οι κάθετες γραμμές μπορούν να υποδηλώσουν κίνηση προς τα πάνω ή πτώση. Οι διαγώνιες γραμμές να προσδώσουν μια πιο συναρπαστική και δυναμική κίνηση κτλ.
5 – Ρυθμός (rhythm)
Για να πετύχουμε τον ρυθμό χρησιμοποιούμε επαναλαμβανόμενα στοιχεία όπως μοτίβα στις συνθέσεις μας. Εμφανιζόμενα σε τακτικά ή άτακτα χρονικά διαστήματα μπορούν να δημιουργήσουν κίνηση και ρυθμό. Για παράδειγμα επαναλαμβανόμενα χρώματα ή χρησιμοποιώντας τα ίδια γραφικά στοιχεία. Η χρήση της ιδίας γραμματοσειράς για να υποδηλώσει το ίδιο πράγμα πχ στις επικεφαλίδες ή τους τίτλους. Όλα αυτά δημιουργούν ρυθμό. Η ύπαρξη ρυθμού όχι μόνο δημιουργεί συνέπεια στην σύνθεση μας, αλλά και μας βοηθάει να οδηγήσουμε τα μάτια του θεατή στα επιμέρους στοιχεία της.
6 – Προοπτική (perspective)
![]() |
By Thiago Spyked |
Η προοπτική μας δίνει την αίσθηση του βάθους. Δημιουργεί μια κίνηση από τα στοιχεία που βρίσκονται σε πρώτο πλάνο προς τα στοιχεία που βρίσκονται στο φόντο. Μπορούμε να την πετύχουμε χρησιμοποιώντας την γραμμή του ορίζοντα, σχετικά μεγέθη, γραμμική κίνηση και ατμοσφαιρική τονικότητα. Για παράδειγμα μετατοπίζοντας την γραμμή του ορίζοντα προς τα κάτω δίνουμε την αίσθηση ότι η απόσταση είναι μικρότερη. Αντιλαμβανόμαστε τα μικρότερα αντικείμενα να είναι πιο μακριά από ότι τα μεγαλύτερα κτλ.
7 – Ενότητα (unity)
![]() |
By Paul Bielaczyc |
Τέλος έχουμε την ενότητα. Μια καλή σύνθεση ή layout θα πρέπει να έχει συνέχεια, και όλα τα μέρη του να δημιουργούν ένα σύνολο. Για να το επιτύχουμε αυτό θα πρέπει τα μέρη να έχουν οπτική σχέση μεταξύ τους αλλά και να υπάρχει συνέχεια στον ρυθμό τους.